Ona je utočište u koje bežimo kako bi dodirnuli prirodu i sa pravom nosi titulu „pluća Beograda“. Zvezdarska šuma, sa svojih 145 hektara drveća i vegetacije, predstavlja pravu oazu zelenila okruženu asfaltom ulica, betonom zgrada i Dunavom, ali i mesto na kome se umalo našao kraljevski dvor.
Zvezdarska šuma pre drveća
Na ovom prostranstvu, tokom 17. i 18. veka nije se nalazila šuma kao danas već uređeni voćnjaci, bašte i vinogradi. Bogati Turci koji su ovde sagradili raskošne vikendice kraj su prozvali Ekmekluk (u prevodu hleb) i uživali u svim čarima koje je ovo mesto, tada „tako daleko“ od grada, pružalo.
Ipak, kao i mnoge druge stvari, rat je učinio da ovaj predeo u potpunosti promeni lični opis. Kao strateško uzvišenje zauzeli su ga pripadnici austrijske vojske nakon što su preuzeli Beograd od Turaka 1789. godine i tu, po naređenju Eugena Savojskog, izgradili šanac. Ovaj rov je obnovio maršal Laudon 1789. od kada nosi njegovo ime, a koristili su ga i vojnici vožda Karađorđa prilikom oslobođenja Beograda toko Prvog srpskog ustanka.
Ovo parče Beograda ostalo je pomalo zaboravljeno sve do kraja Prvog svetskog rata kada je ponovo poslužilo za uzgajanje grožđa, a tu je podignuto i nekoliko ciglana. Ipak, nekoliko godina kasnije, stvari se značajno menjaju.
Zvezdarnica okružena šumom
Imajući u vidu lepotu krajolika kralj Peter I Karađorđević poželeo je da na području današnje Zvezdarske šume izgradi sebi palatu. Ipak, savetnici su ga odgovorili od ovog nauma argumentujući da bi dvor na ovom mestu, zbog blizine Dunava, predstavljao laku metu za brodske topove austrougarske mornarice.
Tako je, umesto palate, 1933. godine ovde izgrađena Astronomska opservatorija ili Zvezdarnica, kako ju je narod krstio, a time i čitav kraj prozvao Zvezdara. Odmah nakon što su teleskopi upereni u nebo pokrenuta je i velika akcija pošumljavanja, a najviše je urađeno u periodu 1948. – 1950. zahvaljujući Mladim goranima i velikim omladinskim radnim akcijama tokom kojih je zasađeno desetine hiljada stabala, a najviše bagrema, topola i javora. Tako je rođena Zvezdarska šuma koja od tada stvara čist vazduh za Beograđane i pruža delimičnu zaštitu od košave.
U to vreme u Zvezdarskoj šumi udomljen je i Institut „Mihajlo Pupin“, dok je godinama kasnije, tačnije 1989. počelo podizanje Naučno tehnološkog parka „Zvezdara“ koje je završeno 2012.
Od 2021. godine, Generalni plan Beograda je Zvezdarsku šumu proglasio za površinu sa prirodnim vrednostima i proglašena za trajno dobro grada Beograda.
