ISTORIJA ZVEZDARE
1887. na brdu Veliki Vračar zahvaljujući zalaganju profesora Milana Nedeljkovića, jednog od osnivača savremene srpske astronomske nauke, otvorena je Astronomska opservatorija sa zvezdarnicom, po kojoj će najpre brdo na kome se opservatorija nalazila, a kasnije čitav kraj i opština dobiti ime Zvezdara.
Nekada je ova beogradska opština bila deo Petog reona koji je obuhvatao pet naselja: Vukov spomenik, Bulbulder, Zvezdara, Pašina česma i Zeleno brdo. Peti reon je 1953. podeljen na dve opštine – Stari đeram i Zvezdara, koja je svoje prve obrise dobila 1959. kada su joj pripojena prigradska naselja Mirijevo, Mali i Veliki Mokri Lug. Tada je ova teritorija dobila svoje današnje ime. Nekada se ova teritorija nazivala (Veliki) Vračar i pod ovim imenom se spominjala još od dolaska Turaka (1521) i obuhvatala je teritoriju od Mostara do Karaburme. Na ovoj teritoriji je bilo puno vinove loze i vinograda i voćnjaka, a u zapisima hroničara se nalaze podaci da je bilo i smokava (Bulbulder), dudova (Đeram), a postoje i podaci iz kojih se vidi da je ovde gajena i svilena buba.
ZAŠTO BAŠ ZVEZDARA?
Gradska opština Zvezdara je jedna od 17 beogradskih opština, smeštena na istoku glavnog grada Republike Srbije. Spada u centralne gradske opštine Grada Beograda, a graniči se sa opštinama Palilula, Vračar, Voždovac i Grocka.
Teritorija Opštine se prostire na površini od 3.064 ha, od čega uži gradski deo zauzima 726 ha. Opštinu Zvezdara čine naseljena mesta, odnosno područja katastarskih opština, koja ulaze u njen sastav i to: Zvezdara, Veliki Mokri Lug, Mali Mokri Lug i Mirijevo.
Opštinu čini 17 mesnih zajednica sa oko 150.000 stanovnika. Na teritoriji mesnih zajednica Mirijevo i Mali i Veliki Mokri Lug obavlja se poljoprivredna delatnost na oko 1.600 ha obradive površine.
Od zdravstvenih ustanova, pored Kliničko-bolničkog centra Zvezdara koji je drugi po veličini u Beogradu, tu je i Dom zdravlja Zvezdara sa više svojih ambulanti širom Zvezdare, kao i Dom zdravlja Mirijevo.
Pored Instituta „Mihajlo Pupin“ nalazi se Astronomska opservatorija, po kojoj je Opština i dobila naziv.
Deca Zvezdare imaju mogućnost da pohađaju jednu od 14 osnovnih (12 osnovnih, 1 specijalna i 1 muzička) i 10 srednjih škola, a postoje i 3 učenička doma za smeštaj đaka iz unutrašnjosti.Predškolska ustanova na Zvezdari ima 23 objekta za oko 4.500 dece.
Na području Opštine Zvezdara nalaze se brojni spomenici i spomen-obeležja, a jedan od najznačajnijih je spomenik Vuku Karadžiću. Neizbežno je pomenuti i Novo groblje, najstarije beogradsko groblje, sa spomenicima brojnim uglednim ljudima.
U neposrednoj blizini Opštine Zvezdara nalazi se značajno delo moderne arhitekture Beograda – podzemna železnička stanica „Vukov spomenik“.
Zvezdaru krase dva velika parka: Park-šuma Zvezdara i Stepin lug.
Jedno od tri najznačajnija beogradska pozorišta, je svakako „Zvezdara teatar“, a pored njega tu su i Ustanova kulture „Vuk Karadžić“ i „Pan teatar“. Opština Zvezdara je osnivač i pokrovitelj Dečjeg pozorišnog festivala „Pozorište Zvezdarište“.
Sportski centar „Zvezdara“, poznatiji kao „Olimp“, je jedan od prvih sportskih centara u Beogradu, a dugu tradiciju zvezdarskog sporta održavaju, pre svih, Fudbalski klub „Hajduk“sa Liona i Sportsko društvo „Radnički“.
Vezu između Zvezdare i ostatka grada pružaju brojne linije gradskog prevoza. Kako se na Zvezdari delom nalazi druga najduža beogradska ulica Bulevar kralja Aleksandra, linije tramvaja pod brojevima 2, 5, 6, 7 i 14, kao i trolejbusi 28, 40 i 40L najbolji su načini za put do drugih beogradskih opština. Takođe, autobusi 20, 25P, 27, 27E, 46, 74 i 79 saobraćaju od Mirijeva ka centru grada, dok linije 32, 55, 65, 66, 75 i 77 osiguravaju odličnu povezanost Zvezdare. Takođe, tu je i novitete, prva linija elektronskog autobusa EKO 1.
Centar šopinga i ugostiteljstva na opštini Zvezdara svakako je Bulevar kralja Aleksandra. Duž cele ulice su raznorazne zanatske radnje, kafići, restorani, butici i radnje sa najrazličitijom ponudom. U blizini Istočne kapije Beograda i na par minuta peške od raskrsnice Ustaničke ulice i Bulevara kralja Aleksandra, 2015. godine otvoren je moderan, ritejl park „Aviv park Zvezdara“, koji je ubrzo postao centar okupljanja Zvezdaraca.
Na Zvezdari se nalazi mnoštvo restorana i kafana, a kultno mesto je čuvena kafana Pavle Korčagin, koja vas svojim enterijerom vraća u doba komunizma., kao i restorani poput Tabora, Zlatnika i Sinđelića za one željne domaće kuhinje. Kafane „Ona moja“ ili „Limun žut“, takođe su nezaobilazne stanice noćnog života mnogih Beograđana.
Ipak, za one koji biraju dan, pre nego noć, šetnja Zvezdarskom šumom sa uređenim parkom u severno-centralnom delu ili severnim delom Stepinog luga, koji predstavlja memorijalni kompleks u kojem nema kuća niti stambenih zgrada, predstavljaće pravi odmor. Ljubitelji prirode neće odoleti Zvezdari.
“Najveličanstveniji je pogled sa Zvezdare. Gorostasno se tu ispružila cela varoš, bliza i radna. Od Kalemegdana do Dedinja, od Palilule do Voždovca. Nije slika no pun život, brekće, hukti. Isparava se u maglama sa vode, puši u dimnjacima fabrika. Avala se čini kao da će potrčati ka Savi u toj stegnutoj liniji; kupole na Parlamentu kao da su kroz paru i dim nekud i same pošle. Zemun se živo približio. Grad je sav naheren i neravan, kao div koji se smešta na ležištu, proseci ulica vijugaju kao da su pokretne stepenice. Sav je dinamičan, sav u blokovima koji su kao džinovi u pohodu; sav je u grču. Beograd sa Zvezdare privlači i mami da se pođe k njemu, da se čovek utopi u njemu. Tu se ne može razmišljati. Tu nam je grad oteo slobodu misli.”
(Bomax/Zvezdara vesti)
