Ko je bio Cvetko čije ime nosi deo Zvezdare?

Tokom 30-tih i 40-tih godina XX veka današnji predeo oko Cvetkove pijace smatran je periferijom Beograda. U tom kraju su, među srpskim stanovništvom, živeli i Česi, uglavnom muzičari, ali i nekoliko nemačkih i mađarskih porodica, a bilo je i Jevreja i Rusa emigranata. U Cvetkovom kraju pre Drugog svetskog rata živelo je dosta Kalmika koji su ovde došli sa ruskim izbeglicama posle propasti carske Rusije. Kalmici su mongolsko pleme budističke vere iz regiona Kaspijskog jezera, a ovde su ih zbog izgleda nazvali Kinezima.

Prednost stanovnika ovog dela Zvezdare u to vreme bila je ta što je periferija kod Cvetka sa centrom grada bila povezana tramvajskom linijom. Čuvena „šestica“ vozila je od Cvetkove kafane jednim kolosekom niz ulicu Kralja Aleksandra. Kod „Liona“ su se tramvaji sačekivali, a odatle su ka gradu išla dva koloseka koja su vodila preko Terazija do spomenika knezu Mihailu, gde je bila početna stanica.

Početkom XX veka na Zvezdari je bila razvijena ciglarska industrija koja je snabdevala građevinare iz celog grada, pa i delova Srbije. Nekada su ovde bile njive, sokaci, turska kaldrma i put za Smederevo. Kako se ovaj deo smatrao dalekom periferijom, ljudi su ovde prolazili samo u tranzitu. Veoma brzo, kraj je počeo da se razvija.

Čitav kraj, pijaca, pa i tramvajska stanica nose ime jednog čoveka – Cvetka Jovanovića. Cvetko je krajem 19. veka došao iz delova tadašnje Srbije koji danas pripadaju Makedoniji. Prvo je prodavao semenke, a onda je otvorio i piljarnicu kod Pravnog fakulteta. Kada se posao razvio, kupio je zemljište i otvorio han sa konjušicama za sve one putnike koje noć uhvati na ovom putu.

Negde oko 1902. godine ovde je nastala i „Cvetkova kafana“ koja se zvanično zvala „Vračarsko polje“. Kako bi imao više posla, Cvetko je sproveo struju do tog dela grada i postavio šine za čuveni tramvaj „šesticu“.

Industrijalizacijom i urbanizacijom do kojih je došlo nakon Drugog svetskog rata, izgled naselja, ali i način života, pretrpeli su nepovratne izmene. Ovde je prisutna istorija velikih borbi koje su se dešavale, ali bez velikih spomenika da na to podsećaju svakodnevno. Nestale su i velike ciglane i industrijski pogoni, a nestao je i način porodičnog i društvenog života karakterističan za to doba.

Ono što je ostalo je pogled. Kako većina smatra, u čitavom Beogradu, pogled sa Zvezdare je najveličanstveniji.

Tagovi:

Pročitajte još: